Γονείς: Πως να βελτιώσετε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση των παιδιών

Τι είναι αυτοπεποίθηση και τι αυτοεκτίμηση;

Αυτοπεποίθηση είναι ο βαθμός πίστης που έχει κάποιος στον εαυτό του. Δηλαδή, η πίστη που έχει κάποιος στις γνώσεις του, στην ευφυΐα του, στην εμφάνισή του και στις δυνατότητές του.

Από την άλλη η αυτοεκτίμηση αναφέρεται σε κάτι πιο ουσιαστικό. Στο κατά πόσο ένας άνθρωπος πιστεύει ότι διαθέτει τις αρετές οι οποίες είναι απαραίτητες για να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που έχει. Τέτοιες αρετές είναι π.χ. η εργατικότητα, το θάρρος, η υπομονή, η ευσυνειδησία, η καλοσύνη κ.λ.π. Αυτό που φαίνεται μέσα από διάφορες έρευνες είναι η συσχέτιση μεταξύ αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης. Συγκεκριμένα, όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα αυτοπεποίθησης ενός ατόμου, τόσο υψηλότερα είναι και τα επίπεδα της αυτοεκτίμησής του και το αντίστροφο. Κάποιος που έχει ψηλή αυτοεκτίμηση αντιλαμβάνεται ότι έχει τα εφόδια (πχ. γνώσεις, ευφυΐα, δυνατότητες) που απαιτούνται για να διαχειριστεί  με επιτυχία τα διάφορα θέματα που προκύπτουν στη ζωή του.[Text Wrapping Break]Η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης ξεκινά από τη βρεφική ηλικία και εξελίσσεται στην παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης διαδραματίζει αρχικά η οικογένεια. Στην συνέχεια την επηρεάζει το περιβάλλον ανάπτυξης του παιδιού (π.χ. σχολείο, συνομήλικοι). 

Συμβουλές προς τους γονείς για βελτίωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης των παιδιών.

• Να θυμάστε πάντα ότι τα λόγια και οι λέξεις που χρησιμοποιείτε παίζουν ρόλο και επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών.
• Σιγουρευτείτε ότι το παιδί κατανοεί ότι η αγάπη σας προς αυτό δεν έχει όρους. Δεν εξαρτάται από τους βαθμούς, την επίδοση στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες, τους φίλους, την πανεπιστημιακή κατεύθυνση που θα επιλέξει, τις επιλογές του, τις συμπεριφορές του ή από άλλους παράγοντες.
• Προσπαθήστε να καλλιεργήσετε μέσα στο σπίτι ένα τρόπο σκέψης που θα δίνει έμφαση γενικότερα στην ανάπτυξη και την αυτοβελτίωση.
• Προσπαθήστε να βλέπετε το κάθε ένα από τα παιδιά σας ξεχωριστά, το κάθε ένα με τις δικές του δεξιότητες, ικανότητες και χαρακτήρα. Όταν υπάρχει σύγκριση μεταξύ των παιδιών μιας οικογένειας καλλιεργείται ανταγωνιστικό περιβάλλον που οδηγεί σε χαμηλή αυτοπεποίθηση.
• Δώστε χώρο στις αποτυχίες. Όταν το παιδί αποτύχει μην κριτικάρετε, μην πανικοβληθείτε και μην δώσετε έμφαση στην αποτυχία, αλλά προσπαθήστε να ηρεμήσετε και ξεκινήστε μια εποικοδομητική συζήτηση με το παιδί σας.
• Αντί να επιλύετε τα προβλήματα των παιδιών σας, καλύτερα να τα ενθαρρύνετε να δείτε μαζί την πορεία των πραγμάτων, να εξερευνήσετε τι πήγε λάθος και να στηρίξετε την απόφασή τους για το πλάνο που θα ακολουθήσουν.
• Όταν επιβραβεύετε το παιδί για τις επιτυχίες του, δώστε έμφαση στην σκληρή δουλειά, την προσπάθεια και την επιμονή που επέδειξε το παιδί.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να βλέπει τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που προκύπτουν στη ζωή του, σαν ευκαιρίες μάθησης και βελτίωσης των δεξιοτήτων του.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να δοκιμάζει καινούριες δραστηριότητες. Ακόμα και αν δεν τα καταφέρνει αρχικά, ή επιμονή μπορεί να φέρει τη βελτίωση και την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης. Κάθε νέα δραστηριότητα μας βοηθά να αναπτύξουμε μια νέα δεξιότητα.
• Αν το παιδί έχει κάποια “τοξική” σχέση υπενθυμίστε του και επιβεβαιώστε το ότι αν απομακρυνθεί από αυτή τη σχέση, αυτό δεν το κάνει “κακό” άνθρωπο ή πιο αδύναμο.
• Εξηγήστε και συζητήστε με το παιδί, πώς η στάση του σώματος, ο τόνος της φωνής και άλλα μη λεκτικά στοιχεία μπορεί να δώσουν ανάλογα μηνύματα στους ανθρώπους γύρω μας.
• Το σπίτι πρέπει να είναι το ασφαλές περιβάλλον των παιδιών, εκεί που θα μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά για τις δυσκολίες τους και να επεξεργαστούν διάφορες καταστάσεις και συναισθήματα. Αναφορικά με τα συναισθήματα, να θυμάστε ότι ποτέ δεν κρίνουμε το συναίσθημα. Όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Αυτό που μπορούμε να ελέγξουμε γενικότερα είναι οι συμπεριφορές.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να βοηθάει τους άλλους. Όταν ένα παιδί βοηθήσει κάποιον, αισθάνεται ότι αυτό έχει κάποιο νόημα και έτσι βελτιώνεται η αυτοπεποίθησή του.
• Κάποιες από τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζετε σαν γονείς, μπορείτε να τις συζητήσετε με τα παιδιά σας και να τους ζητήσετε τη δική τους συμβουλή. Αυτό τα βοηθάει και να χτίσουν δεξιότητες αλλά και να βελτιώσουν την αυτοπεποίθησή τους.
• Δώστε έμφαση στο να ακούτε ενεργητικά τα παιδιά χωρίς να μετατρέπεται η συζήτηση σε “κήρυγμα” ή “μάθημα”.
• Κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τα παιδιά δώστε έμφαση στην ενσυναίσθηση, την κατανόηση και την άνευ όρων αποδοχή για να καλλιεργηθεί ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ασφάλειας.
• Δώστε στα παιδιά σας χώρο να λαμβάνουν πρωτοβουλίες. Αυτό θα τα βοηθήσει ανεξαρτητοποιηθούν και θα βελτιώσει την αυτοπεποίθησή τους. Είναι καλό τα παιδιά να έχουν μέσα στο σπίτι κάποιες υπευθυνότητες (ανάλογα με την ηλικία) γιατί έτσι νιώθουν ικανά.
• Δώστε έμφαση στις αξίες που έχετε σαν οικογένεια και δείξτε στο παιδί ότι αυτό που έχει σημασία είναι να ζείτε με βάση αυτές τις αξίες. Η αξία του εαυτού μας δεν υπολογίζεται από παράγοντες όπως το νούμερο των ρούχων μας και τα likes στο Instagram.

Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να είναι οι ίδιοι παράδειγμα για το παιδί τους. Μην κρίνετε τον εαυτό σας, μην εξαρτάστε από την γνώμη των άλλων και μην μειώνετε τους άλλους ανθρώπους. Αξιολογείτε θετικά τον εαυτό σας δίνοντας έμφαση στην αυτοβελτίωση.

Mάριος Αντωνίου, Kλινικός Ψυχολόγος (BSc, MSc)